آندوسکوپی و عوارض آن
عوارض آندوسکوپی
آندوسکوپی یا درون‌بینی در پزشکی عمل دیدن و مشاهده درون بدن با مقاصد تشخیصی و یا گاهی درمانی است که با دستگاهی به نام آندوسکوپ صورت می‌گیرد.
حفره‌ها و راه‌گاه‌های درون بدن امکان استفاده از دستگاه آندوسکوپ را برای معاینه پزشکی درون بدن فراهم کرده‌است. اصول کار آندوسکوپی استفاده از یک آینه و نور بازتابیده‌است.
پزشکان برای دیدن پوشش سرخ‌نای (مری) و معده از راه آندوسکوپی لوله ضخیمی را از حلق بیماران عبور می‌دهند که این برای بسیاری از آنها ناراحت‌کننده است.
امروزه در آندوسکوپی تصاویر گرفته شده از بدن به یک واحد پردازشگر ویدئویی منتقل می‌شوند و در بیشتر اعمال جراحی آندوسکوپی از ویدئو و دوربینهای عکاسی برای دیدن و ثبت عمل استفاده میشود. با این روش تصاویر رنگی قابل ضبط و ذخیره شدن به‌دست می‌آید. به تازگی آزمایش‌هایی نیز با یک دوربین کوچک بلعیدنی برای آندوسکوپی دستگاه گوارش انجام شده‌است.
امروزه آندوسکوپی کردن، رایج‌ترین و دقیق‌ترین روش معاینه برای دیدن انحرافات و گرفتگی‌های بینی نیز هست.
آندوسکوپی در عمل جراحی دیسک کمر نیز مورد استفاده دارد. از مهمترین مزیت‌های عمل جراحی دیسک کمر با روش آندوسکوپی، ترخیص سریع بیمار پس از عمل، کاهش درد، طول برش جراحی و محدودیت‌های حرکت و بهبودی سریع است. با این روش برخلاف روش‌های معمول و قدیمی تر عمده بخش‌های زائد مهره‌ها، لیگامانها و عناصر اطراف مهره آسیب نمی‌بیند.
آندوسکوپی معده چطور انجام میشود؟
آندوسکوپ، وسیله‌ای است که توسط آن می‌توان درون مری، معده و اثنی‌عشر را مشاهده نمود.
آندوسکوپ های اولیه فقط از چند آینه و عدسی ساخته شده بودند، اما از سی سال پیش، آنها جای خود را به دستگاه های حاوی فیبر نوری دادند که با استفاده از آنها، تصاویر بسیار واضح و روشنی از درون بدن بدست می‌آید.
آندوسکوپ های امروزی، بسیار پیشرفته هستند. آنها دارای دوربینهای ویدیویی می‌باشند که تصاویر را می‌توان به طور مستقیم از یک مانیتور مشاهده نمود.
این آندوسکوپ ها همچنین دارای لوله‌هایی برای ساکشن یا کشیدن مایع درون معده به خارج، فرستادن هوا به داخل معده و بادکردن آن و عبور دادن وسایل خاصی برای نمونه‌برداری از بافت معده (بیوپسی) نیز می‌باشند.
آزمایش آندوسکوپی، دقیق‌ترین و مفیدترین راه برای بررسی علل مشکلات گوارشی به خصوص معده می‌باشد. این آزمایش، بهترین راه تشخیص زخم‌های گوارشی و سرطان معده بوده و همچنین برای تشخیص عفونت هلیکوباکترپیلوری بسیار مفید می باشد.
شیوه انجام آندوسکوپی معده
انجام آندوسکوپی فقط به چند دقیقه وقت نیاز دارد.
از آنجایی که لازم است در هنگام آندوسکوپی، معده شما خالی باشد، اگر قرار است آندوسکوپی در صبح انجام شود، شما باید بعد از خوردن شام، دیگر هیچ چیزی تا هنگام آندوسکوپی نخورید و به صورت ناشتا باشید. اگر هم قرار است آندوسکوپی در بعدازظهر انجام شود، شما باید بعد از اینکه یک صبحانه سبک میل نمودید، دیگر هیچ چیزی تا هنگام آندوسکوپی نخورید.
در هنگام داخل کردن نوک آندوسکوپ به سمت گلو، ممکن است شما یکی دوبار آروغ بزنید که این یک واکنش طبیعی می باشد
برای انجام آندوسکوپی، شما باید راحت بوده و بر روی سمت چپ خود دراز بکشید.
به گلوی شما یک اسپری بی‌حس کننده زده می شود تا چیزی احساس نکنید.
همچنین یک قطعه کوچک محافظ در بین دندان های شما قرار داده می شود. این کار باعث میشود که دندان های شما آسیبی نبیند و نیز دندان های شما هم به آندوسکوپ صدمه نزنند.
وقتی که شما آماده بودید، پزشک، سر آندوسکوپ را روی زبان شما قرار داده و آن را به سمت گلو می‌برد و از شما می‌خواهد که آن را قورت دهید، با این کار، مری باز شده و آندوسکوپ داخل آن می شود و سپس به سمت پایین و معده می‌رود.
در طی این مدت، یک پرستار دائما مراقب شما خواهد بود و با یک ساکشن، بزاق شما را که در دهانتان جمع می شود، بیرون می‌کشد (مانند وسیله‌ای که در دندانپزشکی وجود دارد).
وقتی که سر آندوسکوپ وارد معده شد، از طریق یک لوله که در آندوسکوپ قرار دارد، معده باد می شود تا مشاهده داخل آن بهتر انجام شود.
در صورت مشاهده موارد مشکوک، پزشک ممکن است اقدام به نمونه‌برداری از بافت معده (بیوپسی) نماید که این کار، کاملا بدون درد می‌باشد.
وقتی که کار پزشک تمام شد، آندوسکوپ به بیرون کشیده می شود.
مشکلات حین انجام آندوسکوپی معده
در طی انجام آندوسکوپی، اشکالات زیر ممکن است برای شما ایجاد شود:
– احساس فشار در گلو
– احساس ناراحتی در شکم
– زدن آروغ (به خاطر هوایی که به داخل معده فرستاده می شود). در هنگام داخل کردن نوک آندوسکوپ به سمت گلو، ممکن است شما یکی دوبار آروغ بزنید که این یک واکنش طبیعی می باشد.
آندوسکوپی فقط برای معده نیست
احتمالا وقتی اسم آندوسکوپی را می‌شنوید، به طور ناخودآگاه یاد بیماری‌های معده می‌افتید و لوله‌ای را در ذهن می‌آورید که قرار است از دهان وارد شود، به معده برسد و بخش‌های مختلف معده را بررسی کند، اما امروزه تنوع آندوسکوپ‌ها بسیار بیشتر از گذشته شده و بسیاری از دیگر قسمت‌های بدن را هم می‌توان با وسایل مشابه بررسی کرد.
در صورتی که به بیماری‌هایی مثل هپاتیت یا ایدز مبتلا هستید، حتما پیش از انجام اندوسکوپی این موارد را به پزشک خود اطلاع دهید
به طور مثال، آندوسکوپ‌هایی وجود دارند که از دهان وارد می‌شوند و به نای می‌رسند تا مجاری هوایی را بررسی کنند. به این آندوسکوپ‌ها در اصطلاح پزشکی برونکوسکوپ می‌گویند.
از طرف دیگر آندوسکوپ‌هایی وجود دارند که می‌توانند از راه بینی وارد شوند و به دریچه‌های سینوس‌ها برسند، به داخل سینوس‌ها بروند و در نهایت بخش‌های مختلف سینوس‌ها را بررسی کنند.
آندوسکوپ‌های دیگری هم وجود دارند که از راه مجرای ادرار وارد می‌شوند و مثانه را مورد بررسی قرار می‌دهند. به این آندوسکوپ‌ها در اصطلاح پزشکی سیستوسکوپ می‌گویند.
آندوسکوپ‌های خاصی هم وجود دارند که از مقعد وارد می‌شوند و بخش‌های مختلف روده بزرگ را قابل مشاهده می‌سازند. به این آندوسکوپ‌ها، کولونوسکوپ می‌گویند و انواع کوتاه تر آنها رکتوسکوپ نامیده می شوند، چرا که فقط بخش انتهایی روده بزرگ که رکتوم نامیده می شود را بررسی می کنند.
10 نکته لازم برای انجام آندوسکوپی
اگر قرار است برای شما آندوسکوپی انجام شود، حتما به موارد زیر توجه داشته باشید:
۱- در صورتی که به بیماری‌هایی مثل هپاتیت یا ایدز مبتلا هستید، حتما پیش از انجام اندوسکوپی این موارد را به پزشک خود اطلاع دهید؛ چرا که پزشکان به منظور پیشگیری از انتقال این بیماری‌ها از یک فرد به فرد دیگر، برای مبتلایان به این بیماری ها از اندوسکوپ‌های مخصوص این بیماران استفاده می‌کنند.
۲- قبل از انجام هر گونه اندوسکوپی، تمام داروهای مصرفی را به پزشک بگویید، به ویژه درباره داروهای ضدانعقاد، ممکن است پزشک ترجیح بدهد یک یا چند روز قبل از انجام اندوسکوپی، بعضی داروهای شما قطع شوند.
برخی اوقات طی انجام اندوسکوپی، نمونه‌هایی از بافت‌های داخلی بدن برداشته میشود تا زیر میکروسکوپ مورد بررسی قرار گیرند.
۳- اگر به اختلالات خونریزی دهنده مبتلا هستید، حتما این موضوع را به اطلاع پزشک برسانید تا اقدامات لازم را برای مقابله با خطرات احتمالی مهیا کند.
۴- هر زمان که برای انجام اندوسکوپی مراجعه می‌کنید، تمام مدارک پزشکی خود را همراه داشته باشید.
۵- روز انجام اندوسکوپی، به تنهایی به بیمارستان یا محل انجام اندوسکوپی مراجعه نکنید و حتما کسی را با خود همراه داشته باشید.
۶- نگران درد و ناراحتی نباشید. پزشکان برای تخفیف درد و ناراحتی بیماران، معمولا از داروهای مسکن، مخدر یا خواب‌آور به میزان لازم استفاده می‌کنند تا انجام این اقدامات برای بیمار قابل تحمل باشد.
۷- در برخی اندوسکوپی‌ها لازم است بیمار چند ساعت ناشتا باشد، یا پیش از انجام اندوسکوپی از روش‌هایی مثل تنقیه استفاده کرده باشد. درباره نیاز به انجام چنین اقداماتی حتما با پزشک خود مشورت کنید و به تمام توصیه‌های او عمل کنید تا زمان اندوسکوپی، مشکلی برای شما ایجاد نشود.
۸- برخی اوقات طی انجام اندوسکوپی، نمونه‌هایی از بافت‌های داخلی برداشته میشود. این نمونه‌ها توسط بیمار یا توسط پزشک مربوطه به بخش پاتولوژی فرستاده میشود تا زیر میکروسکوپ مورد بررسی قرار گیرند و از روی آن، بیماری تشخیص داده شود. پیگیر نتیجه نمونه‌برداری‌های خود باشید.
۹- گاهی لازم است بیمار ساعاتی پس از انجام اندوسکوپی در بیمارستان یا محل اندوسکوپی تحت نظر باشد. این موارد را در برنامه‌ریزی زمانی خود لحاظ کنید.
۱۰- پس از انجام اندوسکوپی اگر دچار هر مشکلی نظیر خونریزی، درد بیش از حد، تهوع و استفراغ یا تب شدید، هر چه سریع‌تر مساله را با پزشک خود در میان بگذارید.
منبع:عوارض آندوسکوپی
عوارض آندوسکوپی
